تقسیم وجود از نظر آیت اللّه جوادی آملی

مطلق وجود به چهار دسته تقسیم می شود:

1- وجود ناقص : آن است که با تلاش وکوشش بیرونی ، نصاب استعداد را به دست  می آورد وتعالی می یابد. آدمی که سیر کمال را از جسمانیت وطبیعت، آغاز می کند وتا اوج تجرد تام انسانی پیش می رود در آغاز حرکت از چنین وجودی وچنان کمالی برخوردار است.

2- وجود مکتفی : این وجود نیز ناقص است اما نقص خود را با کوشش درونی جبران می کندونصاب استعداد را از درون خویش به دست می آورد وبسیاری از فرشتگان این گونه اند یعنی بی هیچ نیازی به امور خارجی، درون آنان کافی است که نور علم الهی در آن تجلی کند وتعلیم آنان حاصل شود.

3-وجود تمام :وجودی که ترقی در او راه ندارد وآن چه از کمالات که برای او ممکن است از سوی خداوند یک جا به او عطا شده است . این مقام معلوم به مجردات عقلی که بدء وحشر آنان یکسان است مربوط است.

4- وجود فوق تمام :نه تنها تمام کمالات را ذاتا دارا واز همه نقص ها  ذاتا مبرّاست بلکه ایجاد هر کمال ورفع هر نقص در وجود هر موجوددیگر، به برکت اوست وچنین وجود واحدی منحصر در ذات مقدس ربوبی است.

منبع : کتاب صورت وسیرت انسان در قرآن، آیت آللّه جوادی آملی،ص305