ارزش معنوی اعتکاف
انقطاع از مادیات و امور دنیوی و ملازمت مسجد و دوام ذکر و عبادت خدا، به تنهایی و بدون اعتکاف نیز دارای ارزشی والا و اهمیتی فراوان است که در این زمینه آیات، روایات و احادیث زیادی را با چنین مضمونی می توان یافت، اما اهمیت اعتکاف به طور مشخص در قرآن و احادیث مورد تأکید قرار گرفته است.
در روایات در فضیلت اعتکاف می‌خوانیم:
پیامبر خدا(ص) فرمود: «اعتکاف ده روز ماه رمضان، برابر دو حج و دو عمره است».[1]
امام رضا(ع) فرمود: «یک شب، اعتکاف در مسجد پیامبر و نزد قبر او، معادل یک حج و یک عمره است».[2]
زمان اعتکاف
اعتکاف از نظر زمان محدود به وقت خاص نیست، تنها از آن رو که لازمه اعتکاف، روزه گرفتن است، باید در زمانی اعتکاف شود که شرعاً بتوان روزه گرفت. پس هر گاه روزه گرفتن صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است، ولی بهترین زمان برای اعتکاف دهه آخر ماه مبارک رمضان، و ایام البیض ماه رجب است. اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان، با آماده سازی انسان برای درک لیلة القدر و بهره برداری از فیض این شب گران قدر، بی ارتباط نیست. در کشور ما اکنون اعتکاف در سه روز از ماه رجب بیش از اعتکاف در دهه پایانی ماه رمضان رواج دارد. و این سه روز از چند نظر حائز اهمیت است:
اول آن که ماه رجب، ماه حرام است و از روایات استفاده می شود که اعتکاف در ماه های حرام، نسبت به دیگر ماه ها از فضیلت بیشتری برخوردار است.
ثانیا: روزه در ماه رجب دارای فضیلتی خاص است، زیرا ماه رجب ماه بزرگی است که مردم حتی در جاهلیت نیز حرمت آن را پاس می داشتند. اسلام نیز بر احترام و منزلت آن افزود.[3] ظاهراً چنین رفتار و باوری نسبت به ماه رجب از دیگر ادیان الاهی در میان مردم به جای مانده است.
اعمال در حال اعتکاف
غیر از روزه و ماندن در مسجد، عمل خاص دیگری، در صحت اعتکاف شرط نیست. با این حال سزاوار است در حال اعتکاف، به نماز و قرائت قرآن و ادعیه (از جمله اعمال ام داوود)[پرداخته شود.
[1]. صدوق، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 188، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق.
[2]. ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال، ج 1، ص 195، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دوم، 1409ق.