هدف آفرینش جهان و انسان
پاسخ کلی اینست که آفرینش اینها برای تکامل و استعداد کمالات بیشتر است. ممکن است بگوید چرا خداوند به این موجودات همه کمالاتشان را همان از نخست نمی بخشد. این سوالی خام است اگر موجودی از اول واجد کمالات خود باشد این موجود دیگر مادی نخواهد بود بلکه مجرد است و فرض ما در موجودات مادی است. خدا چیزهایی که از اول واجد همه کمالات خود هستند زیاد خلق کرده و ما خبر نداریم پس ماده در اثر تحولات خود استعداد فیضهای جدیدی پیدا می کند خاک در اثر تحولات این استعداد را پیدا می کند که تبدیل به گیاه شود.
و سرانجام یکی از موجوداتی که ممکن است در این عالم بوجود آید انسان است تا آنجا که از روایات می توان استفاده کرد کاملترین وجودی است که خدا در عالم ماده خلق کرده است. به حسب صریح آیات جن هم موجودی مادی است و شریک در تکلیف با انسان است و چه بسا بتوان استفاده کرد که انسان بطور کلی از جن شریف تر است.
پس انسان کاملترین موجود است البته همه انسان ها در یک سطح نیستند و گاهی بعضی از حیوانات پست ترند: اولئک کلانعام بل هم اضل(اعراف 179)
و بعضی از ملائک برترند و لیاقتی پیدا می کنند که ملائک بر آنها سجده کنند. پس منظور از اینکه انسان برای تکامل آفریده شده اینست که آفریده شده تا با اختیار خود به قرب الهی برسد. و ما خلقت الجن و الانس الا یعبدون (الذاریات 56)
انا جعلنا ما علی الارض زینه لها لنبلوهم ایهم احسن عملا(کهف 7): آنچه را روی زمین است زینت زمین قرار دادیم تا شما انسان ها را بیازماییم که کدامیک نیکوکارترید.