کارگاه علوم ومعارف قرانی 22

 قرآن وعلم

 تجلیل وتمجیدی که قرآن مجید از علم ودانش نموده نظیر آن در هیچ کتاب آسمانی دیگر یافت نمی شود ودر این باره همین بس که قرآن زمان توحش اعراب را که عهد پیش از اسلام بود زمان جاهلیت نام نهاده است. قرآن مجید در صدها آیه به طور مختلفه نام علم و دانش را به میان آورده ودر بیشتر آن ها در مقام بزرگداشت آن می باشد خدای متعال در مقام منت گذاری انسان می فرماید:(به انسان چیزی را که نمی دانست یاد داد. علق/5) ودر سوره زمر آیه 9 می فرماید:(آیا کسانی که علم دارند با کسانی که نمی دانند برابرند؟)

- علومی که قرآن مجید به تعلیم آن ها دعوت می کند

 قرآن مجید در بسیاری از آیات به تفکر در آیات آسمان وستارگان درخشان واختلاف عجیبی که در اوضاع آن ها پدید می آید ونظام متقنی که بر آن ها حکومت می کند. به تفکر در آفرینش وزمین ودریا ها وکوه ها وبیابان ها وآن چه از عجایب در شکم زمین قرار گرفته واختلاف شب وروز وتبدلات فصول تحریض وترغیب می نماید.به تفکر در آفرینش شگفت آور نبات ونظامی که در زندگی آن جریان دارد ودر آفرینش گوناگون حیوان وآثار واحوالی که در محیط وجود از خود بروز می دهد تشویق می فرماید.به تفکر در خلقت انسان واسرار ورموزی که در ساختمان وجودش نهفته وبالاتر از آن در نفس و عوالم باطنی آن وارتباطاتی که با ملکوت اعلا دارد وبه سیر در اقطار زمین ومشاهده در آثار گذشتگان وکنجکاوی اوضاع واحوال ملل وجوامع بشری وقصص وتواریخ ایشان اصرار تام دارد.

 وبدین ترتیب به تعلم علوم طبیعی وریاضی وفلسفی وفنون ادبی وبالاخره همه علومی که در دسترس فکر انسانی است وتعلم آن ها به نفع جهان بشری وسعادت بخش جامعه انسانی می باشد دعوت می کند.

قرآن مجید به این علوم دعوت می کند به این شرط که به حق وحقیقت رهنما قرار گیرند وجهان بینی حقیقی را که سرلوحه آن خداشناسی می باشد دربر داشته باشند وگرنه علمی که انسان را سرگرم خود ساخته واز شناختن حق وحقیقت باز دارد در قاموس قرآن مجید با جهل مرادف است .قرآن مجید باترغیباتی که به تعلم علوم مختلفه نموده خود متصدی تعلیم یک دوره کامل از معارف الهیه  وکلیات اخلاق وفقه اسلامی گردیده است.

-علومی که مخصوص قرآن مجید است

در میان مسلمانان علومی نیز هست که موضوع بحث آن ها خود قرآن مجید می باشد. تاریخ پیدایش این علوم نخستین روزهای نزول است وبه تدریج مسائل آن ها در میان مردم نضج یافته وتنقیح شده است تا به حد کمال رسیده وبالاخره محققین این فنون تالیفاتی در آن ها کرده وکتاب های بی شماری نوشته اند برخی از این علوم در اطراف الفاظ قرآن کریم وبرخی در معانی آن به بحث وکنجکاوی می پردازد.

علومی که در الفاظ قرآن کریم است مانند:فنون تجوید وقرائت و رسم خط خاص قرآن مجید واختلافی که با رسم الخط عربی معمول دارد.

علومی که در معانی قرآن کریم است مانند: تنزیل وتاویل،ظاهر وباطن،محکم ومتشابه،ناسخ ومنسوخ وفنی که در آیات احکام که شعبه ای از فقه است وفنی که از آیات مخصوص قرآن کریم سخن می گویدوبه نام تفسیر نامیده می شود.

وعلوم بسیاری وجود دارد مانند فن حدیث وعلم رجال ودرایه وفن اصول فقه وکلام وفلسفه وعلوم ادیب عربی که قرآن مجید در پیدایش آن ها عامل بوده است.  

 

منبع:قرآن در اسلام از دیدگاه تشیع تالیف علمه محمد حسین طباطبایی ص109و110