در آیه (وواعدنا موسی ثلاثین لیلة)اعراف/142 که خداوند 10  شب دیگربروعده اش با حضرت موسی(ع) اضافه کرد سئوال این است چرا شب ذکر شده است وچرا چهل شب ذکر شده است؟

از بعضی آیات وروایات استفاده می شود که عددچهل خصوصیتی دارد که دراعداد دیگر نیست گرچه هر عددی ویژگی خود را دارد نظیر آنچه در جریان آفرینش آدم(ع) وارد شده است که تخمیروسرشتن طینت او به دست خداوند به مدت چهل روز ادامه یافت.(روح البیان،ج1،ص99) یا اگر کسی چهل حدیث نافع برای امّت، نه برای شخص خود حفظ کندیا از راه تبیین آن برای مردم یا از راه پیاده کردن عملی آن در جامعه آن را حفظ کند، روز قیامت فقیه محشور می شود.ویا کسی که چهل روز با اخلاص به سر ببرد چشمه های حکمت از قلبش بر زبان او جاری می گردد.

این گونه احادیث دلالت دارد که تداوم عمل صالح وخالص درچهل روز مستمر دارای آثار وبرکات ویژه ای است.

در وعده موسی با خدا مهمانی چهل شب ومیعادشبانه است زیرا اگرچه کارهای عادی معمولاَ در روز  انجام می گیرد لیکن برای تطهیر درون وخالص شدن دل فرصتی بهتر از شب نیست چون غبار روبی دل نیاز به خلوت آرامش دارد که تحصیل آن در روز براثر تلاش مستمر وطولانی ومشاغل فراوان آن غالبا دشوار است.نزول قرآن در شب بود، معراج پیامبر(ص) در شب بود وهنگام سحر برای مناجات شبانه بهتر است.

(تفسیر تسنیم،ج4،ص405)

معنای لقاء پروردگار در آیات قرآن  مانند (ملاقوا ربّهم ) یا (انّهم ملاقوا اللّه )به چه معناست؟

دو احتمال وجود دارد نخست این که کنایه از اصل بعثت وقیامت ورجوع به حساب وکتاب باشد ودیگر این که مراد لقای خاص پروردگار ورسیدن به مقام محمود قرب الهی باشد.

از این رو عنوان ملاقات مستلزم جسمیّت دو طرف برخورد نیست بنابراین روح مجرد انسان کامل درپرتو شهود جمال الهی به لقای آن ذات منزّه بار می یابد (ومنظور دیدن جسمانی نیست.

(تفسیر تسنیم،ج4،ص179)

اسرائیل به چه معناست؟

اِسر،  معانی متعددی داردمانند عبد، صفوه ،قدرت و...یاد شده و ائیل به معنای اللّه ترجمه شده،چنان که جبرئیل،میکائیل نیز به معنای عبدللّه بیان شده است.

اسرائیل که به معنای(قوة اللّه، قوه خدا) ،(عبدللّه، بنده خدا)) ، (صفوة اللّه،برگزیده خدا)است، لقب یعقوب بن اسحاق (ع) وبنی اسرائیل هم شامل قوم مسیح می شود وهم شامل قوم یهود می شودزیرا آنان همه فرزندان اسرائیل(یعقوب) هستند که به اسحاق وسپس به ابراهیم سرسلسله ی خاندان بزرگ انبیای ابراهیمی منتهی می شوند وخداوند ازآنان باتعبیرهایی مانند:یا اهل الکتاب،بنی اسرائیل،یا ایها الذین هادوا  ، یاد می کند.درآیه 6 سوره صف حضرت عیسی(ع) به قومش فرمود: واذ قال عیسی بن مریم یا بنی اسرائیل انّی رسول اللّه الیکم ....بنابراین بنی اسرائیل به قوم ایشان هم اطلاق شده است.

چنان که از نظر سنّت الهی اصل مطلب به هیچ قوم ونژادی اختصاص ندارد.

تفسیر تسنیم،ج4،ص27

سفهاء در قرآن به چه معناست؟

جمع سفیه می باشد،سفه وسفاهت به معنای اختلال است وسفیه کسی است که عقل او مختل باشد وبر اثر ضعف رای وسستی معرفت، نفع وضررخود را نشناسد .

تفسیرتسنیم،ج2،ص277

خداوند در سوره بقره آیه 10 می فرماید: فِی قُلُوبِهِم مَرَضُ فَزادَهُمُ اللّهُ مَرَضَاَ وَ لَهُم عَذابُ اَلیمُُ بِمَا کَانوا یَکذِبونَ (درقلب هایشان بیماری است وخداوندبر بیماری اشان می افزاید)

سئوال این است آیا خداوند که خیر محض است بر بیماری می افزاید یا باید درمان کند؟

سنت الهی براین نیست که درابتدا دل آدمی رابیمار کند یا بر بیماری او بیفزاید بلکه با دستور ایمان وتقوا ازبیمار دلی پیشگیری، یا آن را درمان می کند لیکن بیمار دلانی که به سوء اختیار خود از درمان های الهی بهره ای نمی برند خداوند بر بیماری اشان می افزاید.

سرّ اسناد افزایش بیماری به خداوندآن است که همه امور عالم به تدبیر الهی است وازدیادبیماری دل نیز با واسطه به خداوند اسناد داده می شود وگرنه از جانب خدای سلام جز سلامت افاضه نمی شود.

عذاب دردناکی که دامنگیر منافقان می شود بر اثر نفاق وکذب اعتقادی آنان است،همان کذب اعتقادی که منشا سیره ی سیئه ی عملی آنان شده است.

تفسیر تسنیم،ج2،ص263

قرآن کریم راز بسته شدن دل ها راچه می داند؟

قرآن کریم دو عامل را معرفی می کند: 1-هواپرستی که انسان پس از روشن شدن حق به جای خدامحوری هوامحوروهوس مدار باشد که مشمول اضلال کیفری خداوند قرار می گیرد وخداوند سمع وقلب اورا مختوم می کند وبر چشم او پرده ای ستبر می افکند که پس از آن حق را نمی شنود ونمی بیند ونمی فهمد زیرا او عالمانه هواپرست شده است. خداوند در سوره جاثیه آیه23 می فرماید:

عامل دیگر بسته شدن دل گناه است.دربرخی آیات ازآن به رَین(زنگاردل)تعبیرشده است خداوند در سوره مطففین آیات 14-15 می فرماید:

عقیده باطل واخلاق رذیله وعمل باطل وناپاک به صورت چرک وغباری حجاب آیینه جان آدمی می شود وازآن پس نورهدایت درآن نمی تابد.

قرآن کریم به نمونه هایی از گناهان که مایه انصراف قلب آدمی است اشاره می کند مانند تکبّرکه عامل محرومیّت متکبّراز فهم آیات الهی است.خداوند در سوره اعراف آیه146 می فرماید:

همچنین درسوره توبه آیه 127 اشاره شده است که خودداری از شرکت در جهاد فی سبیل اللّه نیز باعث محرومیّت از درک حقایق ایمان می گردد.

تفسیر تسنیم، جوادی آملی ،ج2،ص232

سَنام قرآن کدام سوره است؟ به چه معناست؟

سوره بقره وبه معنای قلّه رفیع قرآن است ونام های دیگر سوره بقره سیّد قرآن  وفسطاط قرآن است  ،فسطاط یعنی خیمه وسراپرده قرآن است.ذُروه هم نام دیگر آن است یعنی نقطه برجسته،ممتاز ونمایان یک شی است.

تفسیر تسنیم،ج2،ص29